بررسی چگونگی حضور پژوهشگران بین المللی در وب : مقایسه الگوی فعالیت های علمی و وبی زنان و مردان پژوهشگر در رشته علوم و فناوری نانو

هدف از پژوهش حاضر مقایسه الگوی کلی تولیدعلم، ضریب تاثیر و نیز حضور در وب پژوهشگران فعال بین المللی زن در مقایسه با مردان می باشد. جامعه پژوهش کلیه زنان و مردان پژوهشگر بین المللی فعال در رشته علوم و فناوری نانو که در بازه زمانی 2005-2007 دارای سه و یا بیش از سه مقاله هستند، می باشد. پژوهش حاضر از دو روش علم سنجی و وب سنجی کمک گرفته است. بر مبنای بسیاری از شواهد یکی از عوامل نشان دهنده سطح توانمندی پژوهشگران، حضور در وب می باشد، زیرا حضور در وب، نشان از رویکرد مثبت به فناوری ها و نیز آشنایی، آگاهی و مهارت در بکارگیری آنها دارد. بدین ترتیب، ارزیابی تولید علم و نیز حضور در وب به عنوان دو بعد از توانمندی های علمی و فناوری پژوهشگران که یکی توان آنها در پیشبرد دانش را منعکس می سازد و دیگری مهارت های اشاعه این دانش تولید شده از طریق بکارگیری فناوری های روز را بازتاب می دهد، می تواند به عنوان دو شاخص مهم در ارزیابی سطح فعالیت علمی پژوهشگران بشمار آید. بررسی این دو شاخص در نزد زنان و مقایسه آنها با همتایان مرد می تواند ضمن روشن ساختن وضعیت توان علمی و فناورانه زنان، زمینه را برای رفع موانع احتمالی بر سر راه توانمند-سازی زنان پژوهشگر و ارتقای نقش آنان در عرصه دانش فراهم سازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که به طور کلی بین زنان و مردان پژوهشگر فعال بین المللی به لحاظ میانگین تولید علم و نیز ضریب تاثیر اختلاف معناداری وجود ندارد. همچنین با وجود آنکه بین زنان و مردان پژوهشگر حاضر در وب به لحاظ میانگین تولید علم اختلاف معناداری وجود ندارد، اما مردان غائب از وب به طور معناداری از تولیدات علمی بیشتری نسبت به زنان غائب از وب برخوردارند. این امر مبین آن است که رویکرد به وب در میان زنان تابعی از فعالیت علمی آنان است. به نحوی که کم تولیدترین زنان گرایش بسیار کمی به حضور در وب نشان می دهند. به نظر می رسد که روی گردانی زنان از وب و همچنین، رویکرد بیشتر افراد فعال و پرتولید به وب، تأثیری دوچندان بر این گروه از زنان داشته است. به عبارت دیگر دو عامل جنسیت و سطح فعالیت بر رویکرد به وب تأثیرگذار بوده است. حال آن که عکس این مسئله صادق نیست، یعنی میانگین تولیدات علمی در بین دو گروه مردان از اختلاف معناداری برخوردار نیست. در نتیجه در میان مردان فعال در این رشته، سطح فعالیت علمی نقشی در رویکرد به وب ندارد، همچنین، بین زنان حاضر در وب و غائب از وب به لحاظ ضریب تاثیر اختلاف معناداری وجود ندارد، اما بین مردان حاضر در وب و غائب از وب اختلاف معناداری به نفع گروه نخست وجود دارد. در نتیجه گرفت که افزایش نمایانی در اثر حضور در وب نتوانسته است به افزایش احتمال دریافت استناد در نزد زنان کمک کند. احتمال می رود که عدم تفاوت بین ضریب تأثیر زنان حاضر در وب، به آن دلیل باشد که تولیدات علمی این گروه از زنان اساسا از اعتبار بالاتری در مقایسه با گروه زنان غایب از وب برخوردار نبوده است، در نتیجه حضور در وب و نمایانی بیشتر نیز نتوانسته است به تحقق استنادهای بیشتر آن کمک کند.